عیدسعیدقربان

عید سعید قربان مبارک باد

احیای شعایر الهی

ذبح قربانی جهت تقرب پروردگار، از زمان ابوالبشر حضرت آدم علیه السلام شروع شد، وقتی که فرزندش، هابیل، قوچی و قابیل، مقداری گندم را به عنوان قربانی به بارگاه خداوندی تقدیم کردند. به دستور و روال آن زمان آتشی از آسمان آمد و قربانی هابیل را سوخت، که این نشانه پذیرش آن بود و قربانی قابیل، به حال خود باقی ماند. این واقعه تاریخی در قرآن مجید چنین آمده است: «إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِن أَحَدِهِمَا وَلَمْ یتَقَبَّلْ مِنَ الآخَرِ؛» وقتی (هابیل و قابیل، پسران آدم) قربانی تقدیم کردند، از یکی (یعنی هابیل) پذیرفته شد و از دیگری (قابیل) پذیرفته نشد(مائده: 27)

پس از آن، این عمل در همه ادیان آسمانی به عنوان یک عبادت و ذریعه قرب و در مناسبت ها و موقعیت های خاص به عنوان یک دستور و آیین بر جای ماند. اینجاست که می بینم همه ملت ها اعم از پیروان ادیان آسمانی و غیر آسمانی با ذبح حیوان یا صدقه دادن پول و کالا، به بارگاه خداوندی یا معبود های باطل خویش تقرب می جویند.1

قربانی به عنوان شعار دین و آیین و مشروعیت آن، به زمان حضرت آدم علیه السلام برمی گردد، ولی وقتی واقعه بی مانند و شگفت انگیز ابرمرد تاریخ، حضرت ابراهیم علیه السلام پیش آمد، که در آن واقعه تاریخی، ایشان برای ذبح و قربان کردن یکتا فرزند برومندش حضرت اسماعیل علیه السلام اقدام فرمود و پس از پیروز و نام دار شدن حضرت ابراهیم علیه السلام در آن آزمایش سخت، قربانی، جایگاه و اهمیت ویژه ای را در ادیان آسمانی یافت؛ چرا که شخصیت حضرت ابراهیم علیه السلام برای همه اهل ادیان آسمانی یهودیان، مسیحیان و اهل اسلام، پذیرفته و دارای احترام است و آن داستان تکان دهنده و شگفت انگیز (قربانی پدر ارجمند، فرزند دلبند را) در سوره صافات قرآن مجید آمده است و کتاب مقدس نیز آن را تثبیت می کند.

از دیدگاه علامه طباطبایی همه اعمال حج ـ احرام، طواف، نماز و به ویژه قربانی ـ از شعایر خداوندی است، چنان که در معنای شعایر می فرماید: «وهی (اشیعیرة)، العلامة و شعایر الله الاعلام الّتی الله تعالی لطاعة.»2

امام صادق علیه السلام در روایتی، قربانی را از شعایر معرفی و امر به تعظیم آن کرده است: «اذا رمیت الجمرة فاشتر هدیک ان کان من البدن و البقر. .. و عظِّم شعایر الله عزّ و جل.»3

قرآن، هدف و انگیزه قربانی کردن را نشان دادن میزان «تقوا» می داند. در واقع خداوند به گوشت و خون قربانی نیازی ندارد، بلکه می خواهد ایمان و تقوای مردم را بسنجد: «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکمْ مِنْ شعایر اللّهِ لَکمْ فیها خَیرٌ...» (حج: 22 و 36) بر اساس این آیه، آنچه از قربانی به طرف خدا می رود، روح کردار و جان عمل است (تقوا). این هدف نهایی مناسک، رسیدن به مدارج بالای تقوا و وارستگی است. بر اساس دیدگاهی، حکمت انجام دادن قربانی، تقرب و تعالی قربانی کننده و تقوای او به سوی خداوند است؛ زیرا آنچه به خدا می رسد، باطن و روح عمل (تقوا) است. .. بنابراین قربانی آن گاه پذیرفته شده است که با تقوا انجام گیرد و روح این عمل، به تقوا باشد.... 4           

1. حج در کلام قرآن و عترت، صص 195 و 196، به نقل از: بحارالانوار، ج96، ص296، ح 17.

2. المیزان، ج14، ص373.

3. وسائل الشیعه، ابواب ذبح، به نقل از: قربانی در کشتارگاه های فعلی منا، ص32.

4. جرعه ای از صهبای حج، ص227.

منبع حوزه نت